Biblioteka Publiczna w Środzie Śląskiej powstała w 1948 r. i nosiła nazwę Powiatowa Biblioteka Publiczna w Środzie Śląskiej. Uroczyste otwarcie placówki nastąpiło 6 czerwca 1948 r. Pierwszym kierownikiem PBP był Władysław Marszałek. Dla biblioteki przekazano lokal składający się z 3 pomieszczeń (około 190 m 2) przy Placu Wolności 58.

Pierwsze książki zostały przekazane bibliotece przez Ministerstwo Oświaty, Wojewódzką Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu a także z wydawnictwa „Wiedza Powszechna”. Do zadań biblioteki należało przede wszystkim zaspokajanie potrzeb czytelniczych mieszkańców miasta oraz organizowanie w gminach na terenie powiatu bibliotek gminnych. Rok po otwarciu powiatowej biblioteki zorganizowano w Środzie Śląskiej osobno bibliotekę miejską, która nosiła nazwę Miejska Biblioteka Publiczna w Środzie Śląskiej.
Od 1 stycznia 1951 r. obowiązki kierownika MBP przejął Mieczysław Socha. W lipcu 1954 r. Ministerstwo Kultury i sztuki wystosowało pismo, na mocy którego łączono biblioteki powiatowe i miejskie w jedną strukturę. Z założenia taka placówka miała działać sprawniej i wydajniej. Połączenie tych placówek nastąpiło 1 stycznia 1955 r., a nowa instytucja otrzymała nazwę Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna. Lata od 1955 do 1975 były dla średzkiej biblioteki bardzo korzystne, pod względem organizacyjnym. W tym okresie PiMBP była dominującą instytucją upowszechniającą wiedzę, naukę i kulturę w mieście i powiecie średzkim. W latach osiemdziesiątych w PiMBP poprawiły się znacznie warunki pracy w bibliotece. Położono duży nacisk na przysposobienie czytelnicze dzieci i młodzieży a także formy promocji czytelnictwa poprzez wystawy, konkursy, wieczory literackie oraz pogadanki. Od 1991 r. do końca 2000 biblioteka funkcjonowała w strukturach Średzkiego Ośrodka Kultury w Środzie Śląskiej i nosiła nazwę Miejska i Gminna Biblioteka Publiczna. Od 2001 na mocy statutu została powołana jako samodzielna placówka i wyodrębniona jako gminna jednostka organizacji kultury. Od tego roku pełni również zadania biblioteki powiatowej. W roku 2005 został zakończony kilkuletni remont kapitalny pomieszczeń biblioteki oraz wymiana mebli bibliotecznych.

Dyrektorzy i kierownicy Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej sprawujący swoje obowiązki od 1948:

1. Władysław Marszałek – Kierownik Biblioteki Powiatowej w Środzie Śląskiej w latach od 1948 do 1950; 
2. Mieczysław Socha – Kierownik Biblioteki Powiatowej w Środzie Śląskiej w latach od 1951 do 1961;
3. Irena Kołodziejczyk–Socha – Kierownik Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej w latach od 1961 do 1990;
4. Zbigniew Kowalski – Dyrektor Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej w latach 1990 do 1991;
5.  Elżbieta Sołtys – Dyrektor Miejskiej i Gminnej Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej w latach od 1992 do 2000;
6. Maria Szkwarek – Dyrektor Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej w latach od 2001 do 2004;
7. Ewa Barabasz – Dyrektor Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej w latach od 2004 do 2006;
8. Anna Kuszlik-Czajkowska – Dyrektor Biblioteki Publicznej w Środzie Śląskiej od 2006.

Źródło: Juliusz Bernard, Biblioteka Publiczna w Środzie Śląskiej w latach 1948 – 1988, Wrocław 1988.